Mỏi cổ vai gáy là tình trạng phổ biến, thường biểu hiện qua cảm giác đau nhức, căng cứng ở vùng cổ, vai và gáy, có thể lan xuống cánh tay hoặc lên đầu. Tình trạng này xảy ra khi các cơ, dây chằng hoặc đốt sống cổ bị ảnh hưởng, dẫn đến khó khăn trong vận động hàng ngày. Nguyên nhân chính bao gồm tư thế làm việc sai lệch kéo dài, căng thẳng cơ do lao động nặng, thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm hoặc chấn thương nhẹ. Khi gặp phải, người bệnh thường cảm thấy đau tăng khi cử động cổ, ho hoặc thay đổi thời tiết, kèm theo triệu chứng tê bì, chóng mặt hoặc mệt mỏi. Để xử lý hiệu quả, cần áp dụng các biện pháp phù hợp từ tại nhà đến can thiệp y tế, giúp giảm đau nhanh chóng và phục hồi chức năng.
Các biện pháp giảm đau tại nhà
Khi đau cổ vai gáy ở mức độ nhẹ, bạn có thể tự áp dụng các biện pháp đơn giản tại nhà để giảm triệu chứng, cải thiện lưu thông máu và thư giãn cơ bắp. Những cách này tập trung vào việc giảm viêm, tăng cường sự linh hoạt mà không cần dụng cụ phức tạp, giúp bạn nhanh chóng trở lại sinh hoạt bình thường.
- Nghỉ ngơi và vận động nhẹ nhàng: Tránh các hoạt động mạnh, thay vào đó xoay cổ chậm rãi trong phạm vi thoải mái để cơ phục hồi, hạn chế ngồi lâu một tư thế.
- Chườm nóng/lạnh: Sử dụng túi chườm lạnh trong 2-3 ngày đầu để giảm sưng viêm, sau đó chuyển sang chườm ấm 15-20 phút mỗi lần để giãn cơ và giảm đau.
- Massage nhẹ nhàng: Xoa bóp vùng cổ vai gáy bằng tay hoặc dụng cụ đơn giản khoảng 10-15 phút hàng ngày, tập trung vào các điểm đau để tăng tuần hoàn máu.
- Tắm nước ấm: Ngâm mình trong nước ấm giúp thư giãn toàn bộ cơ thể, giảm co cứng cơ và cải thiện giấc ngủ.
- Điều chỉnh tư thế ngủ: Nằm ngửa hoặc nghiêng với gối hỗ trợ cổ đúng chiều cao, tránh nằm sấp để giảm áp lực lên cột sống.
- Giữ ấm cơ thể: Tránh tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh từ quạt hoặc điều hòa, sử dụng khăn quàng cổ khi thời tiết thay đổi.
- Thư giãn tinh thần: Thực hành thở sâu hoặc thiền để giảm stress, vì căng thẳng có thể làm tình trạng đau nặng hơn.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Nếu các biện pháp tại nhà không mang lại cải thiện hoặc tình trạng đau trở nên nghiêm trọng hơn, việc đến gặp bác sĩ là cần thiết để được chẩn đoán chính xác và tránh biến chứng. Bác sĩ sẽ đánh giá qua khám lâm sàng, có thể kết hợp xét nghiệm hình ảnh để xác định nguyên nhân gốc rễ.
- Đau kéo dài hơn 1 tuần mà không giảm dù đã nghỉ ngơi.
- Mức độ đau tăng dần, ngay cả khi nằm nghỉ.
- Kèm theo triệu chứng bất thường như chóng mặt, hoa mắt, sốt cao hoặc buồn nôn.
- Xuất hiện khối u hoặc sưng bất thường ở vùng cổ hoặc đầu.
- Đau đột ngột sau chấn thương, tai nạn.
Các phương pháp điều trị y tế
Khi đau cổ vai gáy kéo dài hoặc do nguyên nhân bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp dựa trên mức độ và nguyên nhân cụ thể. Các cách tiếp cận này bao gồm sử dụng thuốc, liệu pháp vật lý hoặc kết hợp Đông – Tây y để đạt hiệu quả tối ưu, giúp giảm đau lâu dài và phục hồi chức năng.
Phương pháp Tây y
Phương pháp Tây y tập trung vào việc giảm đau nhanh chóng và kiểm soát viêm thông qua thuốc hoặc can thiệp chuyên sâu, đặc biệt hiệu quả với các trường hợp cấp tính hoặc do tổn thương cấu trúc. Bác sĩ sẽ kê đơn dựa trên chẩn đoán để tránh tác dụng phụ.
- Thuốc giảm đau và chống viêm: Sử dụng paracetamol hoặc NSAID như ibuprofen để giảm đau, kháng viêm; thuốc giãn cơ như cyclobenzaprine cho trường hợp co cứng.
- Tiêm corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào vùng viêm để giảm sưng nhanh chóng, thường dùng khi đau nặng không đáp ứng với thuốc uống.
- Phẫu thuật: Áp dụng cho trường hợp thoát vị đĩa đệm nặng hoặc chèn ép thần kinh, nhằm giải phóng áp lực lên dây thần kinh.
Phương pháp Đông y
Phương pháp Đông y nhấn mạnh vào việc cân bằng khí huyết, giải phóng kinh lạc ứ trệ để điều trị tận gốc, sử dụng thảo dược tự nhiên an toàn, ít tác dụng phụ. Đây là lựa chọn phù hợp cho đau mạn tính do phong hàn hoặc can thận hư, giúp cải thiện lâu dài.
- Bài thuốc cổ truyền: Sử dụng Quyên tý thang cho thoái hóa đốt sống cổ hoặc Ma hoàng quế chi thang cho đau do lạnh, với thành phần như ngải cứu, cỏ trinh nữ để giảm co cứng và tê bì.
- Kết hợp liệu pháp: Châm cứu, bấm huyệt hoặc xoa bóp để tăng lưu thông khí huyết, giảm đau hiệu quả.
- Sản phẩm hỗ trợ: Các viên uống từ thảo dược như Vagabido của Dược Bình Đông, với thành phần tự nhiên giúp giảm đau nhức xương khớp, đau mỏi vai gáy, hỗ trợ gân xương chắc khỏe, được nhiều người tin dùng để bổ trợ điều trị.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu nhằm cải thiện phạm vi vận động, tăng cường sức mạnh cơ và giảm cứng khớp, thường được kết hợp với các phương pháp khác để đạt kết quả toàn diện. Các bài tập được thiết kế cá nhân hóa dựa trên tình trạng bệnh.
- Bài tập chủ động: Kéo giãn cơ cổ, xoay cổ, nghiêng đầu để tăng linh hoạt; tập dưới nước để giảm áp lực lên khớp.
- Liệu pháp bị động: Sử dụng nhiệt trị liệu (nóng/lạnh), siêu âm hoặc kích thích điện để giảm viêm và thư giãn cơ.
- Bài tập tăng cường: Tập nâng vai, ưỡn ngực để củng cố cơ bắp, giúp ngăn ngừa tái phát.
Bài viết được tham vấn bởi Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, với kinh nghiệm phong phú trong điều trị bệnh lý xương khớp. Nội dung dựa trên các nguồn y tế đáng tin cậy, nhằm cung cấp thông tin hữu ích, nhưng không thay thế lời khuyên chuyên môn từ bác sĩ.
—
Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh
Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital
Lương Y Nguyễn Thành Danh 