Tê bì chân tay đau mỏi vai gáy là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Nỗi ám ảnh này có thể xuất phát từ hai nguyên nhân chính là bệnh lý và căng cơ hoặc chấn thương. Theo chia sẻ từ ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với giàu kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp, tình trạng này thường liên quan đến sự rối loạn ở hệ thống thần kinh và cơ xương, đòi hỏi cần hiểu rõ nguyên nhân để nhận biết kịp thời.

Hình ảnh minh họa người bị đau mỏi vai gáy tê bì chân tay

Nguyên Nhân Bệnh Lý

Tình trạng đau mỏi vai gáy kèm theo tê bì chân tay thường bắt nguồn từ các bệnh lý liên quan đến hệ thống xương khớp và thần kinh. Những vấn đề này có thể phát triển dần dần theo thời gian hoặc do các yếu tố di truyền, tuổi tác, dẫn đến sự chèn ép hoặc tổn thương dây thần kinh. Khi các dây thần kinh bị ảnh hưởng, tín hiệu từ não bộ đến các chi bị gián đoạn, gây ra cảm giác tê bì, đau nhức lan tỏa. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến nhất gây ra tình trạng này.

• Thoái hóa cột sống: Đây là quá trình lão hóa tự nhiên của cột sống, nơi sụn khớp và đốt sống bị mòn dần theo năm tháng. Khi sụn mỏng đi, các đốt sống cọ xát vào nhau, chèn ép rễ thần kinh, dẫn đến đau mỏi từ vùng vai gáy lan xuống tay hoặc từ thắt lưng xuống chân. Triệu chứng tê bì thường tăng mạnh về đêm hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột, làm người bệnh khó chịu và mất ngủ. Theo các nguồn y tế đáng tin cậy, tình trạng này phổ biến ở người trên 50 tuổi, với tỷ lệ mắc cao hơn ở những người làm việc văn phòng hoặc lao động nặng. Ông Nguyễn Thành Danh nhấn mạnh rằng trong Đông y, thoái hóa cột sống thường được xem là do khí huyết không thông, dẫn đến tích tụ độc tố ở kinh lạc.
• Thoái hóa đốt sống cổ: Tập trung cụ thể vào vùng cổ, tình trạng này xảy ra khi các đốt sống cổ bị mòn, hình thành gai xương. Những gai xương này chèn ép dây thần kinh tại vùng vai gáy, gây đau mỏi kéo dài. Người bệnh có thể cảm thấy tê bì lan từ cổ xuống vai, cánh tay, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng cầm nắm. Nguyên nhân chủ yếu là do tư thế xấu lâu năm hoặc thiếu vận động, dẫn đến sự mất cân bằng cơ học ở cột sống cổ. Các nghiên cứu từ các tổ chức y tế lớn cho thấy, thoái hóa đốt sống cổ chiếm tỷ lệ cao trong các trường hợp đau vai gáy mãn tính.
• Thoát vị đĩa đệm cổ: Đĩa đệm là lớp sụn chêm giữa các đốt sống, khi bị thoát vị, nhân nhầy bên trong tràn ra ngoài, chèn ép dây thần kinh lân cận. Điều này gây đau cục bộ tại vai gáy, kèm tê bì, yếu cơ ở tay chân, hoặc đau lan theo đường dây thần kinh xuống tận ngón tay, ngón chân. Tình trạng thường nặng hơn khi cử động cổ hoặc mang vác nặng. Theo chuyên gia, thoát vị đĩa đệm cổ có thể xuất phát từ chấn thương cũ hoặc thoái hóa, và trong Đông y, nó liên quan đến sự mất cân bằng âm dương ở kinh mạch.
• Thoái hóa khớp: Các khớp ở vai, cổ và cột sống bị bào mòn do tuổi tác, viêm nhiễm hoặc sử dụng quá mức, dẫn đến hạn chế vận động và tê bì ở cánh tay, bàn chân. Người bệnh thường cảm thấy cứng khớp vào buổi sáng, kèm theo đau nhức khi di chuyển. Tình trạng này có thể lan rộng nếu không nhận biết sớm, ảnh hưởng đến cả hệ thống cơ xương toàn thân.
• Viêm đa khớp dạng thấp: Đây là bệnh tự miễn, nơi hệ miễn dịch tấn công các khớp, gây viêm nhiễm và tổn thương. Kết quả là tê bì ở cả tay và chân, kèm sưng đau tại nhiều khớp. Bệnh thường tiến triển chậm nhưng có thể gây biến dạng khớp nếu kéo dài. Ông Nguyễn Thành Danh lưu ý rằng trong Đông y, viêm đa khớp dạng thấp được coi là do phong hàn thấp xâm nhập, làm tắc nghẽn kinh lạc.
• Hội chứng chèn ép lối thoát ngực (Thoracic outlet syndrome): Xảy ra khi các mạch máu hoặc dây thần kinh giữa cổ và vai bị chèn ép bởi xương sườn, cơ hoặc dây chằng. Điều này dẫn đến đau vai gáy, tê bì lan xuống tay, thậm chí yếu cơ. Nguyên nhân thường từ tư thế xấu hoặc dị tật bẩm sinh, phổ biến ở người trẻ làm việc văn phòng.
• Chèn ép dây thần kinh (Pinched nerve): Khi dây thần kinh bị nén bởi xương, sụn hoặc cơ xung quanh, gây đau nhức từ vai gáy lan ra chân tay. Triệu chứng tê bì có thể kèm theo cảm giác châm chích hoặc mất cảm giác tạm thời.
• Hẹp ống sống cổ (Cervical stenosis): Ống sống thu hẹp do thoái hóa hoặc gai xương, chèn ép tủy sống và dây thần kinh, dẫn đến tê bì chân tay nghiêm trọng. Tình trạng này có thể gây khó khăn trong di chuyển nếu không được chú ý.
• Bệnh lý khác: Bao gồm viêm khớp, vôi hóa cột sống, rối loạn khớp bả vai lồng ngực, rối loạn chức năng thần kinh, viêm bao khớp vai, đa xơ cứng (MS), nhiễm trùng, tổn thương dây thần kinh ngoại biên, hoặc hiếm hơn là ung thư. Ví dụ, đa xơ cứng có thể gây tê bì do tổn thương myelin bao quanh dây thần kinh, trong khi nhiễm trùng như viêm màng não có thể lan rộng triệu chứng.

Nguyên Nhân Từ Căng Cơ Hoặc Chấn Thương

Không chỉ các bệnh lý mà căng cơ hoặc chấn thương cũng có thể dẫn đến đau mỏi vai gáy tê bì chân tay. Những nguyên nhân này thường xuất hiện đột ngột do hoạt động hàng ngày hoặc tai nạn, gây ra sự co thắt hoặc tổn thương tạm thời ở cơ và dây thần kinh. Khi cơ bị căng thẳng quá mức, chúng có thể chèn ép dây thần kinh lân cận, dẫn đến tê bì lan tỏa. Dưới đây là các tình huống cụ thể.

• Căng cơ: Khi cơ vùng cổ vai gáy phải hoạt động liên tục trong thời gian dài, như ngồi máy tính sai tư thế, cơ bị kéo căng quá mức, gây đau mỏi và tê bì. Triệu chứng thường kèm theo cứng cổ, đau đầu, và có thể lan xuống chân nếu liên quan đến cột sống thắt lưng. Theo các nguồn y tế, căng cơ chiếm tỷ lệ cao ở dân văn phòng do thiếu nghỉ ngơi.
• Chấn thương: Tai nạn giao thông, ngã, hoặc tập luyện thể thao sai kỹ thuật có thể gây chấn thương vùng vai gáy, dẫn đến đau nhức kèm tê bì chân tay. Ví dụ, chấn thương brachial plexus (mạng lưới dây thần kinh từ cổ đến tay) có thể làm tê liệt tạm thời hoặc đau lan rộng. Không khởi động trước khi tập hoặc mang vác nặng cũng góp phần, gây co thắt cơ bắp và chèn ép thần kinh.
• Tư thế xấu kéo dài: Ngồi slouched hoặc cúi đầu xem điện thoại lâu năm gây tổn thương dây thần kinh ở cổ và vai, dẫn đến tê bì chân tay. Tình trạng này phổ biến ở người trẻ, làm yếu cơ và chèn ép mạch máu.
• Chấn thương cổ liên quan đến cánh tay: Nếu dây thần kinh ở cổ bị kích thích do va chạm, đau có thể lan xuống tay, gây tê bì như cảm giác kim châm.

Tổng thể, hiểu rõ nguyên nhân giúp nhận diện sớm tình trạng đau mỏi vai gáy tê bì chân tay. Ông Nguyễn Thành Danh khuyên rằng, dù từ bệnh lý hay chấn thương, việc lắng nghe cơ thể là chìa khóa để tránh biến chứng. Nội dung này dựa trên các nguồn y tế đáng tin cậy và kinh nghiệm chuyên môn, nhằm cung cấp thông tin chính xác và dễ hiểu.

—

Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh

Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital